රාජනි තිරාණගමඃ නව විප්ලවවාදිනියකගේ බිහිවීම

රාජනි තිරාණගම අනුස්‌මරණ උත්සවයේදී පවත්වන ලද කතාව

දයාපාල තිරාණගම

(October 11, Colombo, Sri Lanka Guardian) 1989 සැප්තැම්බර් 29 වැනි දින කොළඹ රහසිගත නිවසකට පැමිණ යාපනයෙන් ගෙන ආ හදිසි පණිවිඩයක්‌ ලබා ගන්නා ලෙස දැන්වීමක්‌ මට ලැබිණ. මගේ මිතුරන් කීප දෙනෙක්‌ කලින් දින රාජනි සමග දිවා ආහාරය ගත් යාපනයේ සිට පැමිණි පණිවිඩකරු සමග මා එන තෙක්‌ බලා සිටියහ. ඇය තම පණිවිඩය කීමට කාලය හෝ වචන වැඩිපුර ගත කළේ නැත. "ඊයේ සවස විශ්වවිද්‍යාලයේ සිට ආපසු ගෙදර පැමිණෙමින් සිටි ඔබගේ බිරිඳ රාජනීට වෙඩි තියල මරා දාලා. ළමයි සීයගේ ගෙදර ඉන්නවා." ඒ කාන්තාව ඒ වන විටත් සිටියේ දැඩි භීතියකින් හා ශෝකයෙනි. ඒ ඇය කිසියම් දිනක තමා කිsසිසේත්ම නොදන්නා අමුත්තෙකුට එවැනි කෙටි කාලයකදී අඩුම වචන ගණනකින් ලබාදුන් ඉතාමත් අසීරු පණිවිඩය වන්නට ඇත. මගේ හිස අපමණ වේගයෙන් බමණය වීමෙන් කතා කර ගත නොහැකිව සිටි අයුරු මට තවමත් සිහිපත් කළ හැක.

රාජනී ගේ මරණයේ පණිවිඩය කොළඹ සිටි මා වෙත ගෙන ආ ඒ කාන්තාව පසුව ලන්ඩනයේ දී අපට කිසියම් හෝ උදව්වක්‌ අවශ්‍ය කළ සැම විටම අප අසලින්ම සිටි කල්‍යාණ මිතුරියක්‌ වූවාය.

රාජනී අවතැන්වීමේ හා තම ජීවිත නිරන්තරයෙන්ම අනතුරට පත්වීමේ බියත් සමග ජීවත් වූ සාමාන්‍ය ජනතාවගේ සියලු පාර්ශ්වයන්ගේ මානව ගරුත්වය හා යුක්‌තිය ලබාදීමේ උත්සාහයට නොතිත් වූ කැප වීමක්‌ හා අපමණ වූ ධෛර්යයක්‌ දැක්‌ වූවාය. එහි වැඩිම බරක්‌ දැරීමට සිදු වූයේ ගැහැනුන්ට හා ළමයින්ටය. 1987-89 අතර කාලයේදී දෙමළ ජනතාවට දෙමළ කොටි හා ශ්‍රී ලංකා රජයේ හමුදා අතර හට ගත් අතිශයින්ම විනාශකාරී යුද්ධයට මුහුණ දීමට සිදුවිය. එය දෙමළ කොටි හා ඉන්දියානු සාම සාධක හමුදාව අතර යුද්ධයක්‌ දක්‌වාම නොකඩවා පැවතිණ. සිංහල දකුණේ 13 වැනි සංශෝධනය යටතේ දෙමළ ජනතාවට බලය බෙදා හැරීමට සහාය දැක්‌වූ වාමාංශිකයන් ඝාතනය කිරීමෙන් ඡේවීපිය මුදාහළ භීෂණය උච්චතම තැනකට පැමිණ තිබිණ.

තම ප්‍රජාවගේ අත්දැකීම් හා වාර්ගික අනන්‍යතාවයේ යථාර්ථයෙන් සංවේදී වූ දෙමළ තරුණ වෛද්‍ය ශිෂ්‍යාවක්‌ වූ රාජනී ගේ ජීවිතය තමා නිවැරදි යෑයි විශ්වාස කළ මතය වෙනුවෙන් පරිත්‍යාග කළ නොසැලුණු මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරිණියක්‌ වූ නව විප්ලවවාදිනියකගේ ගමන් මග සලකුණු කිරීමේ උත්සාහයකි. ඇය කිසි විටෙකත් පසුබට වූයේ නැත. මෙය නව පන්නයේ විප්ලවවාදිනියකගේ කතාවකි. එය මීට වසර විසිපහකට පෙර මෙන් අදටත් ප්‍රයෝජනවත් ඇයගේ දේශපාලන දායකත්වය මතුකර ගැනීමේ උත්සාහයකි.

රාජනීගේ දේශපාලන ජීවිතය ඇරඹෙන්නේ 1970 ගණන්වල මැද භාගයේත් ඊට පෙරත් ශිෂ්‍යයන් අතර ප්‍රබලව පැවැති කාලීන දේශපාලන ප්‍රශ්න ගැන උනන්දුවක්‌ දැක්‌වූ ශිෂ්‍ය ක්‍රිස්‌තියානි ව්‍යාපාරය තුළිනි. මෙම දේශපාලන ප්‍රශ්න වඩාත් පුළුල් සමාජ දේශපාලන සන්දර්භයක්‌ තුළ විග්‍රහ කළ යුතුව තිබුණ නිසා අනෙකුත් දේශපාලන කණ්‌ඩායම් විවෘත කළ වඩාත් පුළුල් අවකාශය අමතක කළ නොහැකි විය. රාජනී සහ ඇගේ අනෙක්‌ සගයින් ශිෂ්‍ය ක්‍රිස්‌තියානි ව්‍යාපාරය සමග සම්බන්ධතා පවත්වා ගන්නා අතරම එවැනි අවස්‌ථාවන් භාවිත කිරීමට පැකිළුණේ නැත. 1970 වේ මැද භාගයේදී ශිෂ්‍ය ව්‍යාපාරයේ සාපේක්‍ෂකව පැවැති සාමකාමී තත්ත්වයද අවසන් වන බව පෙනිණ. පේරාදෙණියේදී අහිංසක ශිෂ්‍යයෙක්‌ වූ වීරසූරිය පොලිස්‌ වෙඩි පහරින් මිය ගියේය. මුළු මහත් ශිෂ්‍ය ව්‍යාපාරය තුළම කැළඹීමක්‌ ඇති කළ මෙම සිද්ධිය නිසා විශ්වවිද්‍යාල වසා දැමීමට බලධාරීහු තීරණය කළහ.

වීරසූරියගේ මරණයෙන් පසු ප්‍රථම වරට කොළඹ පාසල් ශිෂ්‍යයෝද විරෝධතා ව්‍යාපාරයට එක්‌වූහ. ශිෂ්‍ය විරෝධතා ව්‍යාපාරයට මහජනතාවගේ සහායද නොමඳව ලැබිණ. කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයේ සිසුන්ද එහි ඉතිහාසයේ පළමු වරට වීරසූරිය ඝාතනයට විරෝධය පළ කරමින් පන්ති වර්ජනය කළහ. 1976 සැප්තැම්බර් මාසයේදී රාජනී මට මුණගැසුණේ ඒ අවස්‌ථාවේදීය. එම හමුව අපගේ ජීවිතවල නව පරිච්ඡේදයක්‌ විවෘත කළා පමණක්‌ නොව අප විසින් ගත් තීරණය අපගේ ජීවිත පමණක්‌ නොව අපගේ පවුල්ද සදහටම වෙනස්‌ ගමන් මගකට යොමුකර වීමට හේතු විය. ආදරයෙන් බැඳුණු අපි කොළඹ දෙමළ විරෝධී කල කෝලාහල වලින් වෙළී තිබියදී 1977 අගෝස්‌තු 28 වැනිදා විවාහ වූයෙමු. ඇය ඒ වන විටත් වෛද්‍ය ශිෂ්‍යාවක්‌ව සිටි අතර මා විශ්වවිද්‍යාලයේ අධ්‍යයන ක්‍ෂේත්‍රයේ වෘත්තියකට ඇතුළුවූවා පමණි. අපගේ සමාජ සංස්‌කෘතික හා වාර්ගික වෙනස්‌කම් සැලකිල්ලට ගත් සමහරු අපගේ එකතුව හැඳින් වූයේ "විපක්‍ෂවල එකතුවක්‌" ලෙසිනි.

සාමාන්‍ය දේශපාලන සංවේදීතාවයකින් යුත් ගැහැනියකගේ සිට සුවිශේෂ වූ විප්ලවවාදිනියක්‌ දක්‌වා වූ රාජිනීගේ ගමන් මගේ පළමු පියවර වූයේ විවාහයයි. රාජනී තමා වටා වූ බාධක පවුරු බිඳ දමා වසර ගණනාවක්‌ සිර ගෙදරක ගත කළ සිංහල තරුණයෙකු සමග විවාහ වූවාය. දකුණේ සිංහල දුප්පත් ගොවි පවුලකින් පැවත ආ මගේ සමාජ තත්ත්වය ඇයගේ මධ්‍යම පාන්තික ප්‍රජාවට සිත් ගත් එකක්‌ නොවේ. එබඳු වූ මා පිළිගැනීමෙන් රාජනී දැක්‌ වූ ධෛර්ය හා මානව භක්‌තිය, එදා මෙන්ම අදටත් ජන කොටස්‌ දෙක අතර අන්තර් වාර්ගික සම්බන්ධතා තේරුම් ගැනීමේදී බරපතල පසුබෑම් වලින් යුත් අපගේ දේශපාලන මිතුරන්ට ද මහත් පුදුමයක්‌ විය. ඔවුන් මෙන්ම මා ද අයත් වූයේ 1956 සිංහල සමාජ සංචලතාවයෙන් බිහිවූ දූ දරු පරම්පරාවටය. අපගේ පවුල සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ට අප සම්බන්ධතාවයේ හා විවාහයේ කටුක සත්‍යය පිළිගැනීමට සිදුවිය. රාජනී මගේ දේශපාලන කටයුතු දිගටම පවත්වා ගැනීම පිළිගත්තාය. එමෙන්ම අප පවුල අපගේ දරුවන්ට ළමා කාලයේදී මවගේත් පියාගේත් සෙනෙහස සමසේ දිගටම ලැබෙන පවුලක්‌ නොවන එකක්‌ බව පිළිගැනීමටද සිදුවිය.

ඒ දිනවල අද මෙන්ම ලංකාවේ දේශපාලන කටයුත්තක නිරතව සිටීම මහත් අනතුරුදායාක දෙයකි. ඒවා කටුක වේදනාත්මක තීරණ විය. අපගේ පවුල මතවාදී හා දේශපාලන වශයෙන් සාමාන්‍යයෙන් පවුලක්‌ සම්බන්ධයෙන් පිළිගත් සම්මතයන්ට වෙනස්‌වූ අතර එම වෙනස්‌ වීමට රාජනීගෙන් ලැබුණු දායකත්වය තීරණාත්මකය. රාජනීගේ ගැඹුරු අවබෝධය, අකුටිල අනුමැතිය හා ධෛර්යය නොවන්නට අපට ජීවිතයේදී අත් දුටු දේශපාලන හා ජීවන අභියෝගයන්ට මුහුණ දීමට සමත් පවුල් ඒකකයක්‌ ගොඩනැඟීමට නොහැකි වන්නට තිබිණ, අපගේ දියණියන් දෙදෙනා නර්මදා (1978) හා ෂාරිකා (1980) ගේ උපත් සමග සමහර විට අපගේ දේශපාලන කැපවීම ගැන නැවත සිතීමට බල කෙරිණ. එය ඉතාමත් දුක්‌මුසු වේදනාත්මක හා බැරෑරුම් අවස්‌ථාවක්‌ විය. එය අප අපේක්‍ෂා නොකළ සුවිශාල වගකීමකි.

රාජනී, බලන්ගොඩ හපුතලේ මාර්ගයේ පිහිටි ප්‍රධාන වශයෙන් සිංහල එහෙත් වතුකරයේ දෙමළ ජනතාව සුළු වශයෙන් විසිර සිටි හල්දුම්මුල්ලේ වැඩ කළ කාලය ඇයගේ චින්තනයේ ගැඹුරු වෙනස්‌කම්වලට හේතුවයි. එහි සිටි දෙමළ ජාතිකයන් දුප්පතුන්ගෙත් දුප්පතුන්ය. දිනක්‌ රෝහලට ඇතුළු කර සිටි රෝගී ළමයෙකු බදුල්ල රෝහලට මාරුකර යෑවීමට සිදුව ඇති බව එම ළමයාගේ මවට කීමට රාජනීට සිදු විය. ළමයාගේ දිවි ගලවා ගැනීමට ඇති එකම මාර්ගය එයයි. එහෙත් ළමයා බදුල්ලේදී මියගිය හොත් ඔහුගේ සිරුර ගෙදර ගෙන ඒමට වත්කමක්‌ නැති නිසා රෝගියා බදුල්ලට නොයවන්නැයි මව රාජනීගෙන් යෑද්දාය. එහෙත් එය නොසලකා බදුල්ලට යෑවූ රෝගී ළමයා සුවපත්ව ආපසු ආවේය. දුප්පත්කමේ හා දුක්‌ වේදනාවේ මෙවන් අවස්‌ථා හා ගරුත්වයක්‌ ඇතිව ජීවත් වීමට ඇති ඉඩකඩ අවුරාලන තත්ත්වයන් රාජනීට දරා ගත නොහැකි විය. එය ඇයගේ විඥනයේ නොමැකෙන කැළලක්‌ ඇති කළේය. මෙවැනි වාතාවරණයක්‌ යටතේ වෛද්‍ය වෘත්තියේ යෙදීම සුදුසුම කාර්යය නොවන නිසා 1989 දී යාපනයට යැමට තීරණය කළෙමු. ඉගැන්වීම වෘත්තිය කර ගැනීමට ඉටා ගත් රාජනී යාපනය විශ්වවිද්‍යාලයේ වෛද්‍ය පීඨයට බැඳුණාය.

රාජනී 1983 දී ත්‍රස්‌තවාදය වැළැක්‌වීමේ පනත යටතේ අත්අඩංගුවට ගෙන සිටි තම සොහොයුරිය නිර්මලා රාජසිංහම් නිදහස්‌ කර ගැනීමේ ව්‍යාපාරයක්‌ ආරම්භ කළාය. ඊට පෙර රාජනී තුවාල ලැබූ දෙමළ සටන්කාමීන්ට ප්‍රතිකාර කර තිබිණ. ඇය 1983 දී පොදු රාජ්‍ය මණ්‌ඩල ශිෂ්‍යත්වයක්‌ යටතේ පශ්චාත් උපාධි අධ්‍යයන කටයුතු සඳහා එංගලන්තයට ගියාය. ඇය තම සොහොයුරිය නිදහස්‌ කර ගැනීමට ගෙන ගිය ව්‍යාපාරය, දෙමළ කොටි සටන්කාමීන් සමග සම්බන්ධ වීමටත් ඉන්පසු එල්ටීටීඊයට බැඳීමටත් හේතු විය. මා 1984 මැද භාගයේදී ලන්ඩනයට ගොස්‌ හමුවූ විට ඇය තම තීරණය වෙනස්‌ කර ගැනීමට සූදානම් වූයේ නැත. ඇය නීත්‍යනුකූලව ශ්‍රී ලංකාවට නැවත පැමිණීමට කැමැත්තක්‌ දැක්‌වූයේද නැත. මම ආපසු ලංකාවට පැමිණියෙමි. එය එක්‌තරා ආකාරයක සමුගැනීමක්‌ මෙන් වූයේ අප අතර වූ පරතරය ඉමහත් වූ හෙයිනි. අපි අපගේ ගමන් මග යැමට තීරණය කළෙමු. එහෙත් රාජනී එල්ටීටීඊයට පාලනය කළ නොහැකි තරම් අවංක, දේශපාලන වශයෙන් පෙරටුගාමී, දැඩිවම නිදහස්‌වාදී හා තම හෘද සාක්‍ෂියට කැපවූ ගැහැනියකි. මෙය දෙමළ ප්‍රජාව තුළ විසම්මුතියේ අයිතිය වෙනුවෙන් උපරිම පරිත්‍යාගය කළ, තම පුද්ගලික හා දේශපාලන ගමන් මගින් නියෝජනය වූ නව ආකාරයක විප්ලවවාදිනියක්‌ වන රාජනීගේ පුද්ගලික ගුණාංගයන් විය.

රාජනීට සාමාන්‍ය ජනතාව සමග මුසු වීමට හැකි කළ තවත් ගුණාංගන්ද තිබිණ. මා ලංකාවට පැමිණ මාස කීපයකට පසු රාජනී කොටි සංවිධානයෙන් ඉවත් වූවාය. ඇය දියණියන් දෙදෙනාද සමග සිය පවුලේ හා මිතුරන්ගේ අවවාදයද නොතකා 1986 දී ලංකාවට පැමිණියාය. 1987 අප්‍රේල් මාසයේදී ඇය යාපනයේ සිට මට මෙසේ ලීවාය. මම බොහෝ දුකින් පසුවෙමි. මෙහි ජීවත් වීම බෙහෙවින් අපහසුය. වඩාත් දුක්‌ත වන්නේ අප ගමන් කරන අඳුරු නිම්නයයි. සැමතැනකම ඇත්තේ අමානුෂිකත්වයයි. අම්මා බිය පත්ව සිටී. මා නඟන හඬ නිසා හෝ කරන කුමක්‌ නිසා හෝ දරුවන්ට කරදරයක්‌ වනු ඇතැයි ඇය බියෙන් පසු වන්නීය. මෙවැනි අඳුරු දුක්‌බර දේශපාලන පසුබිමක සිට ඇය තුවක්‌කුවේ පාලනයට එරෙහිව විසම්මුතියේ අයිතිය හා මානව ගරුත්වයෙන් යුත් ප්‍රජාතන්ත්‍රීය නිදහස තහවුරු කෙරෙන ව්‍යqහයන් සංවිධානය කිරීමේ නිදහසත් ඇතුළත් වන ඇගේ නව දේශපාලන දැක්‌ම බිහි විය. ඇයගේ දැක්‌මේ ප්‍රධාන අංගයක්‌ වූයේ ස්‌ත්‍රීන් ගේ ස්‌වාධීන හඬ ශක්‌තිමත් කිරීමේ ව්‍යQහයන් ගොඩනැඟීම හා ඔවුන් බලාත්මක කිරීමේ ස්‌ත්‍රීවාදයයි. අසරණ ස්‌ත්‍රීන් සඳහා පූරණි මධ්‍යස්‌ථානය ගොඩනැඟීමට ඇය මැදිහත් වූවාය. මෙම ව්‍යQහයන් හා දේශපාලන අදහස්‌ දෙමළ කොටි සංවිධානයේ මිලිටරි ව්‍යාපෘතියට දේශපාලන හා මතවාදී වශයෙන් විරුද්ධ විය. විසම්මුතිවාදී අදහස්‌ සමග මුහුකුරා ගිය දැනුමෙන් යුත් සංවාදයක්‌ කිරීමට තරම් ඔවුන්ගේ දේශපාලන අදහස්‌වලට හෝ ව්‍යQහයන්ට හැකියාවක්‌ තිබුණේ නැත. රාජනීගේ සම කර්තෘත්වයෙන් යුත් බිඳුනු තල් රුකෙන් මෙම අදහස්‌ ජනතාව අතට පත් කෙරිණ. මානව හිමිකම් සඳහා විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්යවරු (යාපනය) ගොඩනැඟීමේදී ඇය අනෙකුත් ආචාර්යවරු සමග ඉටු කළ පුරෝගාමී මෙහෙවර දෙමළ ප්‍රජාවගේ මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව කඩ ඉමක්‌ සනිටුහන් කරයි. යූටීඑච්ආර් අද පවා සිය වෙබ් අඩවියේ රාජනී වඩාත් ගැලපෙන ආකාරයට හඳුන්වන්නේ එම සංවිධානයේ ප්‍රාණ වායුව මෙනි. රාජනීගෙන් ඇති විය හැකි දේශපාලන අනතුර දෙමළ කොටි තේරුම් ගත්හ. කොටි එවැනි සංවිධානයක ප්‍රාණ වායුව තුරන් කිරීමට මැලි වූයේ නැත. දේශපාලන ප්‍රශ්න විස¹ ගැනීම සඳහා ප්‍රචණ්‌ඩ ක්‍රියා මාර්ගය තෝරා ගත් ඇය මානව ගරුත්වය හා විසම්මුතියට ඇති අයිතිය කෙළෙසන විට ජයග්‍රහණයට ඇති මාවත කෙතරම් දීර්ඝ දුෂ්කර හා වේදනාකාරී වන්නේද යන්න රාජනීගේ ජීවිතයෙන් හා මරණයෙන් පෙන්නුම් කරයි.

වත්මන් දේශපාලන වාතාවරණයට රාජනීගේ අදහස්‌වල අදාළත්වය ගැන මෙනෙහි කිරීම වැදගත්ය. රාජනීගේ වචනම යොදා ගන්නේ නම් අපි තවමත් අඳුරු නිම්නයක ගමන් කරමු. සෑම තැනකම ඇත්තේ අමානුෂිකත්වයයි. අද ඇති මූලික ප්‍රශ්න වන්නේ කතා කිරීමට ඇති බියත් විසම්මුතියට ඇති අයිතියත්ය. වාර්ගික යුද්ධයේ අඳුරු සෙවණැලි තවම සම්පූර්ණයෙන් පහව ගොස්‌ නැත. දෙමළ ප්‍රජාවට උපරිම බලය බෙදා හැරීමකින් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අවකාශය පුළුල් කරන තාක්‌ හැමදාම මෙන් සාමය සිහිනයක්‌ වනු ඇත.

විසම්මුතියේ මූලික දේශපාලනය අයිතිය වෙනුවෙන් නව විප්ලවවාදිනියක්‌ මෙන් තම ජීවිතය පූජා කළ දේශපාලන බාධක තවම ඉවත්ව නැති නිසා රාජනී වැනි අය සිංහල හා දෙමළ යන ප්‍රජාවන් දෙකෙන්ම තව තවත් බිහිවනු ඇත. රාජනීගේ ගමන් මග යන්නන් අපගේ ලෝකය වඩාත් යහපත් තැනක්‌ කරනු ඇත.

ගතවූ වසර විස්‌සක කාලය තුළ රාජනී මිය යැමට මොහොතකට පෙර ඇය විඳි අපමණ වූ වේදනාවත් දුකත් සිතා ගත නොහැකි වීම හා ඒ මොහොතේ ඇය අසල සිටීමට නොහැකි වීම ගැන මම දුක්‌ වූයෙමි. ඇයට දැනුණේ කුමක්‌දැයි මට සිතා ගත හැක. වරක්‌ ඇය මට මෙසේ ලීවාය. "පොතක පිටු මෙන් මේ ලෝකයේ කිසිවෙක්‌ මා ගැන දන්නේ නම් ඒ ඔබය. ඇයට ඇති මගේ ගැඹුරු ආදරය ගැනත් අපගේ සම්බන්ධතාවයෙන් මට ඉගැන්වූ මානව ආදරයේ ඇති සුන්දරත්වයේ සැබෑ තේරුම ගැනත් මම ඇයට ණය ගැති වෙමි.

රාජනී සහ මම බොබ් මාලිගේ සංගීතයට ඇලුම් කළෙමු. ඇය වඩාත් ප්‍රිය කළ ගීතයකින් මගේ කතාව අවසන් කිරීමට කැමැත්තෙමි. "අවදි වන්න, නැගී සිටින්න, ඔබේ අයිතීන් වෙනුවෙන් නැගී සිටින්න."

-Sri Lanka Guardian