සමගාමී සිද්ධි සමගාමී නොවීම

මහාචාර්ය නලින් ද සිල්වා ~

(November 27, Colombo, Sri Lanka Guardian) අයින්ස්ටයන් පඩිවරයා කාලය යන්න තේරුම් ගැනීමට උත්සාහ කළේ කෙසේ දෑ යි අපි විමසමූ. ඔහූට නිව්ටෝනීය භෞතිකයෙහි හා කාන්ටීය දර්ශනයෙහි මෙන් කාලය යන්න ප්‍රාග් අනූභූතී නිරපේකෂ ව ගලා යන්නක් නොවී ය. නිව්ටෝනීය භෞතික විද්‍යාවෙහි එසේ ගලා යන කාලය නිරිකෂකයා ගෙන් ස්වායත්ත වූ අතර, එක් එක් නිරීකෂකයා ඒ කාල ප්‍රාන්තරයක් මැනගත් විට ලැබෙන අගය එකක් ම විය. නිව්ටෝනීය භෞතික විද්‍යාවෙහි කෙරෙන්නේ ගලා යන කාලය (කාල ප්‍රාන්තරයක්) මැනගැනීමකි. එහෙත් අයින්ස්ටයින් පඬිවරයා පටන් ගත්තේ ම මැන ගැනීමෙනි. කාලය මැන ගැනීම යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ කුමක් ද? කාලය මැන ගැනෙන්නේ සිද්ධි දෙකක් අතර ය. දුම්රියක් වේදිකාවට පැමිණීම හා වේදිකාවෙන් පිටත්වීම සිද්ධි දෙකකි. අපට මේ සිද්ධි දෙක අතර කාල ප්‍රාන්තරය මැනගැනීමට හැකි ය. ඒ කාල ප්‍රාන්තරය මැනගැනීමට අපට ඔරලෝසූවක්, හෝරා වීදුරුවක්, (Hour Glass)- පෑ තැටියක් හෝ වෙනත් උපකරණයක් යොදාගත හැකි ය.

පොළොව මතුපිට සිටින අපට පොල් ගෙඩියක් වැටෙන බව පෙනූණ ද, පොල් ගෙඩියෙහි සිටින කෘමියකු වැනි නිරිකෂකයකුට පෙනෙන්නේ පොළොව පොල් ගෙඩිය කරා ඇඳී එන බව හා පොල් ගසේ මූදුන තමා ගෙන් ඈත් වී පොල් ගසේ මූළ තමා වෙතට පැමිණ ඇති බව ය. පොල් ගසේ මූදුන තමා සමීපයෙහි තිබී පොල් ගසේ මූළ තමා කරා ඒමට කාලයක් ගත වන බව ද කෘමියා දනියි. ඒ කෘමියා ගේ අවකාශ කාලයෙහි ය. එමෙන් ම ඒ කාලය තුළ පොල් ගසේ මූදුන තමා ගෙන් ඈත් වී යම් දුරක් ගමන් කර ඇති බව ද කෘමියා දෑනගනියි. නිව්ටෝනීය භෞතික විද්‍යාවට අනූව පොළොව මතුපිට සිටින නිරිකෂකයකුට සාපේකෂව පොල් ගෙඩිය නටූවෙන් ගිලිහී පොළොවට වැටීමට ගතවන කාලය පොල් ගෙඩිය මත සිටින කෘමියාට පොල් ගසේ මූදුන තමා සමීපයේ සිට පොල් ගසේ මූල තමා සමීපයට ඒමට ගතවන කාලයට සමාන වන නමූත්, අයින්ස්ටයිනීය සාපේකෂතාවාදයන්ට අනූව එය එසේ නො වෙයි. දුර සම්බන්ධයෙන් ද එසේ ම ය. පොල් ගසේ උස ලෙස පොළොව මතුපිට සිටින නිරිකෂකයා මනින දුර වැටෙන පොල් ගෙඩිය මත සිටින කෘමියා පොල් ගසේ කඳේ දිග ලෙස මනින දුරෙන් වෙනස් වෙයි.

අයින්ස්ටයිනීය සාපේකෂතාවාදවලින් කෙරෙන්නේ සිද්ධි දෙකක් අතර වූ කාල හා දුර වෙන වෙන ම ගත් කල අසමාන කිරීම ය. එහෙත් එක්තරා ආකාරයට මේ දුර හා කාල ප්‍රාන්තර සකස්කර ගැනීමෙන් නිර්ණය කෙරෙන අවකාශ කාල ප්‍රාන්තරය (Space - time interval) යන්න කිනම් නිරිකෂකයකු සම්බන්ධයෙන් ගත් කල ද එක ම අගයක් ලබා දෙයි. කාලය හා දුර වෙන වෙන ම ගත් කල එක් එක් නිරිකෂකයකුට වෙන වෙන ම මිනූම් ලබා දෙනමූත් අවකාශ කාල ප්‍රාන්තරය සම්බන්ධයෙන් ගත් කල එක ම මිනනූමක් ලබා දෙයි. නිරිකෂකයා ගෙන් ස්වායත්ත ව මෙලෙස එක ම මිනූමක් ලැබෙන විට ඒ මිනූමට අච්චලකයක් යැ යි කියනූ ලැබෙයි. මෙහි තේරුම නම් අයින්ස්ටයිනීය සාපේකෂතාවාදවල ද සෑම නිරිකෂකයකු හා සම්බන්ධයෙන් ගත් කල අවිචලකයක් වන යම් රාශියක් හෝ රාශිි තිබෙන බව ය. සාපේකෂතා පිටූපස අයින්ස්ටයින් පඩිවරයා ගේ සාපේකෂතාවාදවල දී යම් අවිචලකයක් හෝ අවිචලක කිහිපයක් හෝ තිබිය හැකි ය. අයින්ස්ටයනීය සාපේකෂාතාවාද සාපේකෂ වන්නේ ඇතැම් කරුණූ සම්බන්ධයෙන් පමණකි.

අයින්ස්ටයන් පඩිවරයා කාලය යන්න තේරුම් ගැනීමට උත්සාහ කළේ කෙසේ දෑ යි අපි විමසමූ. ඔහූට නිව්ටෝනීය භෞතිකයෙහි හා කාන්ටීය දර්ශනයෙහි මෙන් කාලය යන්න ප්‍රාග් අනූභූතී නිරපේකෂ ව ගලා යන්නක් නොවී ය. නිව්ටෝනීය භෞතික විද්‍යාවෙහි එසේ ගලා යන කාලය නිරිකෂකයා ගෙන් ස්වායත්ත වූ අතර, එක් එක් නිරීකෂකයා ඒ කාල ප්‍රාන්තරයක් මැනගත් විට ලැබෙන අගය එකක් ම විය. නිව්ටෝනීය භෞතික විද්‍යාවෙහි කෙරෙන්නේ ගලා යන කාලය (කාල ප්‍රාන්තරයක්) මැනගැනීමකි. එහෙත් අයින්ස්ටයින් පඬිවරයා පටන් ගත්තේ ම මැන ගැනීමෙනි. කාලය මැන ගැනීම යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ කුමක් ද? කාලය මැන ගැනෙන්නේ සිද්ධි දෙකක් අතර ය. දුම්රියක් වේදිකාවට පැමිණීම හා වේදිකාවෙන් පිටත්වීම සිද්ධි දෙකකි. අපට මේ සිද්ධි දෙක අතර කාල ප්‍රාන්තරය මැනගැනීමට හැකි ය. ඒ කාල ප්‍රාන්තරය මැනගැනීමට අපට ඔරලෝසූවක්, හෝරා වීදුරුවක්, (Hour glass)- පෑ තැටියක් හෝ වෙනත් උපකරණයක් යොදාගත හැකි ය.

හෝරා වීදුරුවක හෝ පෑ තැටියක හෝ ඔරලෝසූවක මෙන් කාලය ලකුණූ කර නැත. ඔරලෝසූවෙහි මූහූණතෙහි තත්පර කටූව, මිනිත්තු කටූව හා පැය කටූව චලනයෙහි යෙදෙයි. එසේ චලනය වීමේ දී ඒ කටූ ඔරලෝසූ මූහූණතෙහි ලකුණූ කර ඇති අංක ඔස්සේ යයි. ඒ කටූ ඒ ඒ තන්හි පිහිටි විට ඒ අංක ආධාරයෙන් අපි වේලාව කියමූ. එහෙත් හෝරා වීදුරුවෙහි එසේ කාලය ලකූණූ කර නැත. වැලි පිර වූ හෝරා වීදුරුවක වැලි ටික හෝරා වීදුරුවෙහි එක් පැත්තක සිට අනෙක් පැත්තට යෑමට යම් කාලයක් ගත වන්නේ යැ යි අපි කියමූ. එමෙන් ම පෑ තැටියක ද එහි සිදුර ඔස්සේ ජලය පිරීමට යම් කාලයක් ගතවන්නේ යැ යි අපි කියමූ.

පෑ තැටියකින් හෝ හෝරා වීදුරුවකින් හෝ කාලය මැනගැනීම හා ඔරලෝසූවකින් කාලය මැනගැනීම අතර වෙනසක් වේ ද? එහි ඇත්තේ මූලය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් පමණ ය. පෑ තැටියකින් කාලය මැන ගැනීමේ දී මූලය, එනම් ආරම්භය ලෙස සැලකෙන්නේ එය ජලයෙන් හිස් ව තිබෙන අවස්ථාව ය. හෝරා වීදුරුවෙහි ද මූලයක් වෙයි. ඒ හෝරා වීදුරුවෙහි වැලි එහි එක් කොටසක මූළුමනින් ම තිබෙන අවස්ථාව ය. එහෙත් ඔරලෝසූවෙහි එලෙස මූලයක් නැති බව පෙනෙයි. ඕනෑම අවස්ථාවක ඔරලෝසූවෙහි නිශ්චිත වේලාවක් දෑක්වෙයි. මෙහි දී සිදු වන්නේ මූලයක් නැති වීම නොව කාල ප්‍රාන්තර ඉන් කුඩා කොටස්වලට (තත්පරවලට හෝ මිනිත්තුවලට හෝ) පහසූවෙන් ම කැඩීමට හැකි වීම ය. පෑ තැටියක එලෙස කාල ප්‍රාන්තරයක් පහසූවෙන් කුඩා කොටස්වලට කැඩීමට නො හැකි වෙයි. පෑ තැටිය මූළුමනින් ම ජලයෙන් පිරීමට ගත වන කාලය එය භාගයක් පිරීමට ගත වන කාලය මෙන් දෙගුණයක් නො වෙයි. මෙහි දී ද පෑ තැටියක් ජලයෙන් පිරීමට ගතවන කාලයෙන් භාගයක් මැනගැනීමට ක්‍රමයක් තනාගත නො හැකිවා නො වෙයි. අදාළ පෑ තැටිය ජලයෙන් පිරීමට ගතවන කාලයෙහි දී දෙවරක් ම ජලයෙන් පිරෙන කුඩා පෑ තැටි දෙකක් නිර්මාණය කර ගැනීමේ හැකියා ව වෙයි. එහෙත් මෙය සංකීර්ණ ක්‍රියාවලියක් වෙයි.

ඔරලෝසූවෙහි කාල ප්‍රාන්තර කුඩා කොටස්වලට කැඩීමට ඇති පහසූ ව හේතුකොටගෙන එහි කාල ප්‍රාන්තරයක් මැනීමෙහි දී යොදා ගන්නා මූලය ඕනෑ ම අවස්ථාවක දී ගත හැකි ය. අවශ්‍ය නම් උදැසන හතයි පහ යනූවෙන් කියැවෙන වෙලාව (අවස්ථාව) අපට මූලය ලෙස ගත හැකි වෙයි. නැතහොත් ඒ සඳහා වෙනත් වේලාවක් ගත හැකි ය. අප උදැසන හතයි පහ අපේ මූලය ලෙස ගතහොත් උදැසන හතයි දහය ලෙස දෑක්වෙන වේලාව හා ඒ මූලය අතර කාල ප්‍රාන්තරය මිනිත්තු පහක් වෙයි. ඔරලෝසූවෙහි දෑක්වෙන වේලාවෙන් කියැවෙන්නේ ද කාල ප්‍රාන්තරයකි. සවස තුන යනූවෙන් කියැවෙන්නේ මධ්‍යහ්නයෙහි සිට සවස තුන යනූවෙන් කියැවෙන වේලාව (අවස්ථාව) අතර කාල ප්‍රාන්තරය පැය තුනක් යන්න ය. මෙහි දී මූලය ලෙස ගැනෙන්නේ මධ්‍යහ්නය ය.

මෙයින් පෙනී යන කරුණ නම් පෑ තැටියෙන්, හෝරා වීදුරුවෙන්, ඔරලෝසූවෙන් හෝ වෙනත් උපකරණයකින් හෝ මැනෙන්නේ අවස්ථා, එනම් සිද්ධි දෙකක් අතර කාල ප්‍රාන්තරය බව ය. අයින්ස්ටයින් විද්වතා තේරුම් ගත් ප්‍රධාන ම කරුණක් වූයේ මෙය ය. කාල ප්‍රාන්තරය මැනෙන්නේ සිද්ධි දෙකක් අතර ය යන්න ඔහූට වැටහිණි. යම් උපකරණයකින් කාලය මැනීමේ දී අප කරන්නේ ද සිද්ධි දෙකක් අතර කාල ප්‍රාන්තරය මැනීම ය. අපි දුම්රියක් වේදිකාවට පැමිණීමේ සිද්ධිය (Event)- හා වේදිකාවෙන් පිටත්වීමේ සිද්ධිය අතර කාල ප්‍රාන්තරය මනිමූ. එහි දී අපි ඔරලෝසූවක් යොදා ගත්තේ යැ යි සිතමූ. ඔරලෝසූවක් යොදා ගැනීමේ දී අප කරන්නේ කුමක් ද?

දුම්රිය වේදිකාවට පැමිණෙනවාත් සමඟ අපි ඔරලෝසූවෙන් වේලාව බලා ගන්නෙමූ (කියවමූ). ඉන්පසූ දුම්රිය වේදිකාවෙන් පිටත්වීමත් සමඟ ද ඔරලෝසූවෙන් වේලාව බලා ගනිමූ. අප කරන්නේ මේ කියවීම දෙකෙන් පළමූවැන්න, දෙවැන්නෙන් අඩූ කිරීම ය. මෙහි තේරුම් ගැනීමට ඇත්තේ කුමක් දෑ යි කිසිවකුට සිතෙනූ ඇත. එහෙත් අප මෙහි දී කරන්නේ කුමක් දෑ යි ඉතා සූපරීකෂාකාරීව විශ්ලේෂණය කළ තැනැත්තා වූයේ අයින්ස්ටයින් විද්වතා ය. දුම්රිය වේදිකාවට පැමිණෙත් ම වේලාව බලා ගැනීම යනූ දුම්රිය වේදිකාවට පැමිණිමේ සිද්ධිය හා ඔරලෝසූව කටූ යම් පිහිටූමකට පැමිණිමේ සිද්ධිය සමගාමී (Simulteneous) ව සිදු වන්නේ යැ යි අප විසින් ගනූ ලැබීම ය. මෙහි දී වැදගත් ම වචනය වනූයේ සමගාමී යන්න ය. දුම්රිය වේදිකාවට පැමිණෙනවාත් සමඟ අපි ඔරලෝසූවේ කටූ පැමිණ ඇත්තේ කිනම් පිහිටූමකට දෑ යි බලා ගන්නෙමූ. ඒ සිද්ධි දෙක සමගාමී ව සිදු වන බැවින් සිද්ධි දෙක ම සිදු වන්නේ එක ම වේලාවක දී යැ යි පැවසීමට අපි පූරුදු වී සිටිමූ. එනම් අපට එසේ ගැනීමට, පැවසීමට අපි පූරුදු කර ලැබී සිටින්නෙමූ. ඒ අපට කුඩා කල සිට ලැබෙන පූහූණූවක ප්‍රතිඵලයක් වෙයි.

දුම්රිය වේදිකාවට පැමිණීම මෙන් ම ඔරලෝසූවේ කටූ යම් පිහිටූමකට පැමිණීම ද සිද්ධියකි. දුම්රිය වේදිකාවෙන් පිටත් වීම සම්බන්ධයෙන් ද එසේ ය. එහි දී ද ඔරලෝසූවේ කටූ යම් පිහිටූමකට පැමිණෙන සිද්ධිය වෙයි. දුම්රිය වේදිකාවට පැමිණිමේ සිද්ධිය හා දුම්රිය වේදිකාවෙන් පිටත් වීමේ සිද්ධිය අතර කාල ප්‍රාන්තරය මැන ගැනීමේ දී අප කරන්නේ ඒ සිද්ධි දෙක සමඟ සමගාමී වන වෙනත් සිද්ධි දෙකක් අතර කාල ප්‍රාන්තරයට අපට අවශ්‍ය කාල ප්‍රාන්තරය සමාන යැ යි සැලකීම ය. ඔරලෝසූවේ කටූ සම්බන්ධ සිද්ධි දෙක අතර කාල ප්‍රාන්තරය අපට ඔරලෝසූවෙන් කියවා ගත හැකි වෙයි. එබැවින් දුම්රිය වේදිකාවට පැමිණීමේ සිද්ධිය හා දුම්රිය වේදිකාවෙන් පිටත් වීමේ සිද්ධිය අතර කාල ප්‍රාන්තරය ද අපට දෑනගත හැකි වෙයි.

අයින්ස්ටයින් විද්වතා ගේ විශ්ලේෂණයෙහි වැදගත් ම කොටස වූයේ සමගාමී සිද්ධි පිළිබඳ ව ඔහූ කළ නිරිකෂණය ය. යම් නිරිකෂකයකුට සාපේකෂ ව සිද්ධි දෙකක් සමගාමී නම්, ඒ නිරිකෂකයා ඒ සිද්ධි දෙක එක ම කාලයක දී සිදු වන්නේ යැ යි ගන්නා බව ඔහූ පෙන්වා දුන්නේ ය. ඉන්පසූ ඔහූ මතු කළ වැදගත් ප්‍රශ්නය වූයේ සමගාමී සිද්ධි යනූ නිරිකෂකයා ගෙන් ස්වායත්ත ද යන්න ය. වෙනත් වචනවලින් කිවහොත් එක් නිරිකෂකයකුට සමගාමී වූ සිද්ධි දෙකක් වෙනත් නිරිකෂකයකුට ද සමගාමී ද යන්න ඔහූ ප්‍රශ්න කළේ ය.

නිව්ටෝනීය භෞතික විද්‍යාවට අනූව සමගාමී සිද්ධි නිරිකෂකයා ගෙන් ස්වායත්ත විය. යම් සිද්ධි දෙකක් යම් නිරිකෂකයකුට සාපේකෂ ව සමගාමී වී නම් ඒ සිද්ධි දෙක වෙනත් ඕනෑ ම නිරිකෂකයකුට සාපේකෂව ද සමගාමී විය. එහෙත් අයින්ස්ටයින් විද්වතා පෙන්වා දුන්නේ එය එසේ නොවන බව ය. එය බටහිර භෞතික විද්‍යාවෙහි මහත් පෙරළියක් කළ ප්‍රකාශයක් විය. බටහිර භෞතික විද්‍යාවෙහි එතෙක් තිබූ නිව්ටෝනීය සූසමාදර්ශය ( ඇතැමූන්ට අනූව පැරඩයිමය) එමඟින් වෙනස් කෙරිණි. මේ සූසමාදර්ශ වෙනස යනූ උපන්‍යාස (වෙනසක් නො වී ය. ඇතැම්හූ සූසමාදර්ශ වෙනස යන්න උපන්‍යාසවල වෙනසක් සඳහා පමණක් නොව ඇතැම් විට කොකා කෝලා පානයෙන් පෙප්සි කෝලා පානයට මාරු වීම විස්තර කිරීම සඳහාත් යොදා ගනිති. ඒ ඔවූන් ගේ නොදෑනූම හේතු කොටගෙන ය.

බටහිර භෞතික විද්‍යාව නිව්ටෝනීය සූසමාදර්ශයෙන් අයින්ස්ටයිනීය සූසමාදර්ශයට මාරු වීමත් සමඟ කාලයට තිබූ නිරපේකෂකත්වය ද අහෝසී වී ගියේ ය. බටහිර ලෝකයෙහි කාලය යන්න තවදුරටත් නිරිකෂකයා ගෙන් ස්වායත්ත වූ දෙයක් නො වී ය. කාල ප්‍රාන්තරය නිරිකෂකයා ගෙන් නිරිකෂකයාට වෙනස් විය. එහි පදනමේ තිබූණේ සමගාමී සිද්ධි නිරිකෂකයා ගෙන් ස්වායත්ත නො වීම ය. එනම් සමගාමී සිද්ධි තවදුරටත් නිරපේකෂ ව සමගාමී නො වීම ය.

-Sri Lanka Guardian